نقدی بر ساختار نظام در افغانستان
$18.00افغانستان بعد از عقبنشینی نیروهای اتحاد شوروی در سال ۱۹۸۹ و پایان جنگ سرد در دههی نود، از سوی غربیان، که روزگاری از جهاد و مقاوت ملی مردم افغانستان علیه تجاوز و اشغال نظامی اتحاد شوروی در سالهای ۱۹۸۹ – ۱۹۷۹ حمایت میکردند، به سرزمین فراموش شدهای تبدیل شد.
افغانستان بعد از سقوط رژیم کمونیستی داکتر نجیبالله در سال ۱۹۹۲ و پیروزی انقلاب اسلامی تحت رهبری مجاهدین، یکی از مهلکترین جنگهای قومی و مذهبی را تجربه کرد. این نبرد داخلی برای سیطره و آزادی، با درنظرداشت طبیعت منطقه و موقعیت استراتژیک این کشور، پیامدهای فراگیر و غیرمترقبهای داشت.
سقوط دولت، بیقانونی و اعمال خشونت در غیاب یک حکومت قابل قبول برای همه، زمینه را برای تروریستها (دهشتافگنان) و گروههای تندرو بیرون از افغانستان چون تنظيم القاعده فراهم ساخت تا مراکز خود را در افغانستان تأسیس و حمایت تعدادی از ساکنان شرق و جنوب کشور را جلب کنند.
عملکردهای غیر انسانی و خلاف موازین پذیرفته شدهی بینالمللی از سوی طالبان و حملات تروریستی سازمان القاعده در ۱۱ سبتمبر ۲۰۰۱ علیه ایالات متحدهی امریکا، بار دیگر افغانستان را از عزلت طولانی بیرون کرد و در محراق توجه جهانیان قرار داد. بعد از شکست طالبان، موج تازهای از تغییر و گذار به سوی دموکراسی (مردمسالاری) به همکاری غرب در افغانستان زیر پوشش معاهدهی بن (۲۰۰۱) شکل گرفت. در این معاهده تدوین قانون اساسی جدیدی برای کشور پیشبینی شد تا بر اساس آن، نهادهای دایمی حکومتی پایهریزی شده و اساس یک نظام دموکراتیک باثبات گذاشته شود و این نظام جدید، جای رژیمهای ناکام قبلی را بگیرد.
در مرحلهی پساطالبان، افغانستان از زوایای مختلف، چه در سطح اکادمیک و چه در سطح رسانهها، مورد مطالعات و پژوهشهای متعدد قرار گرفته است؛ ولی تا هنوز مطالعهی همهجانبه و گستردهای در زمینهی تأثیر قانون اساسی جدید و نظام که برای کشور به ارمغان آورده، بر تحکیم دموکراسی و مهار جنگ در افغانستان، صورت نگرفته است. بنابراین، نیازی دیده میشود تا تأثیر قانون اساسی جدید بر تحکیم دموکراسی و مهار جنگ در افغانستان، به مثابهی یک نمونهی جدید در موج حرکت به سوی مردمسالاری در آغاز قرن بیست و یکم، مورد مطالعه و ارزیابی قرار گیرد.
در این جستار، به عوامل و مسایل مختلفی تماس گرفته شده که به نحوی با موضوع مورد بحث رابطه دارند، ولی مطالعه به طور عمده بر تأثیر نظام ریاستی قوی انحصاری و متمرکز بر چشمانداز تحکیم دموکراسی و مهار جنگ در افغانستان طبق قانون اساسی ۲۰۰۴ توجه دارد. طرفداران این نظام در افغانستان مدعیاند اتخاذ همچو نظامی به ثبات، مهار جنگ و تحکیم دموکراسی در کشور میانجامد. این مطالعه با بررسی این ادعاها، گزینههای دیگری را نیز با استفاده از تیوریهای مطرح و بحثهای جا افتاده در این زمینه مورد مطالعه قرار میدهد.
10 دیدگاه برای عوامل فروپاشی نظام جمهوری در افغانستان
نیازی –
استاد عزیزم مرد مهربانم موفقیت های هر چی بیشتربرتان ارزومندم امیدوار هستم به اوج آسمان های بی کران برسید تن سالم و دل بی درد برتان خواهانم مه به موفقیت شما ایمان دارم
سهراب لودین –
من با شخص نویسنده شناخت کامل دارم و ایشان یکی از شخصیت برجسته علمی کشور هستند مطمین هستم درین برگه بر موارد اشاره شده است که از چشم مردم پنهان بوده و اکثریت مردم که از عوامل اصلی نظام جمهوری آگاهی ندارند با خواندن این کتاب در خواهند یافت که مشکلات اصلی و فروپاشی نظام در کجا بوده است.
ولی فقیری –
هرچند تاهنوز کتاب به دسترس ماقرارنگرفته، اما از آنجائیکه سیدکریم ادیب یک شخص دانشمند، صادق، متعهد به ارزش های ملی ونیز دخیل درعمق قضایای سیاسی، اطلاعاتی نظام جمهوریت است/بود، بدون شک که این کتاب دقیق ترین روایت از فروپاشی نظام جمهوریت وارزش های ۲۰ ساله نظام میباشد. برای نویسنده عمر دراز، سلامتی و توفیقات خیر آرزومندیم.
پرویز –
کتابِ زیر عنوان فروپاشی نظام جمهوری افغانستان، در شرایط که افعانستان منزوی و دچار شگاف های اقتصادی، سیاسی و ملیتی می باشد، از جمله دست آورد های موثر در شناسایی خلأ های موجود و گذشته خواهد بود.
حمید کهزاد –
اثر تحقیقی جناب دکتر صاحب ادیب عزیز، در مورد عوامل از هم پاشی نظام جمهوریت زیور چاپ یافت، شناخت که از جناب ایشان دارم، یک افسر متعهد، باسواد و از دانش بلند در مورد قضایای افغانستان، منطقه و جهان برخوردار هستند.
برایشان موفقیت مزید خواهانم
Shekib Ghafoor –
شخصیت کریم ادیب، یکی از داشتههای با ارزش جامعهی امروزی در عرصه علم فنون سیاست به شمار میرود.
قلم ايشان سبز باشد با این نبشتهی ۳۲۴ صفحهی که با عنوان «عوامل فروپاشی نظام جمهوری در افغانستان» ترتیب داده شدهاست.
طوفان خرمی –
اثر ماندگار و با ارزش جناب داکتر صاحب سید کریم ادیب که در عرصه علم و روشنگری ملت افغانستان در چنین برحه از تاریخ نقش خویش را به حیث یک روشنگر بدون شک موفقانه اجرا نموده از خداوند مننان کامیابی هر چی بیشتر جناب را خواهانیم
با احترام کوچک شما خرمی .
Hashmatullah –
شناخت که از جناب محترم ادیب صاحب دارم موصوف هیچ حقایق را در مورد عنوان کتاب تحریر یافته کتمان نخواهد کرد.
رازمحمد طاهری –
درود بی پایان برای کسانیکه این متن را مطالعه می نیمایند،
همچنان؛من باشخص نوسنده از نزدیک شناخت دارم، ایشان یکی از بهترین کادر های علمی افغانستان است و تجارب که در دوران نظام جمهوریت بدست آورد ، حقایق است که شخص موصوف در آن تحقیقات زیاد را انجام داده است .
صدیقی –
شناختی که از نویسنده این کتاب دارم، مطمین هستم که به پهلوهای پنهان و پشت پرده تسلیم دهی نظام جمهوریت پرداخته و چهرههای دخیل در این فروپاشی را به معرفی گرفته باشد